دستگاه عصبی شامل دو بخش اصلی است. دستگاه عصبی مرکزی و محیطی که دستگاه عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع و دستگاه عصبی محیطی شامل انشعابات

مغز و نخاع است.

دستگاه عصبی مرکزی

مغز: مرکز فعّالیّت های بدن که 12جفت عصب از آن منتشر می شوند و به اعصاب جمجمه ای معروفند.مغز از اجتماع تعداد زیادی نورون واسته تشکیل شده است که پیامهایی را که حواسّ مختلف بدن از طریق نورون ها و یا یاخته های حسی به آن می فرستند را تعبیر و از طریق نورون های حرکتی به ماهیچه ها می فرستد.البته لازم به ذکر است که نخاع،عضو دیگر دستگاه عصبی مرکزی نیز بخشی از این کار را انجام میدهد.
مغز منشاء تمام افکار،گفتار،و از همه مهم تر حافظهء ما می باشد.مغز از یک عضو بزرگ به نام مخ تشکیل شده که این عضو از طریق زایده ای به نام جسم پینه ای به دو نیم کره ی بزرگ تقسیم می شود.مخ بزرگترین عضو مغز است که تمام سطح آن را پوشانده است،لایهء خارجی مخ که لایهء خاکستری نام دارد و خاکستری مایل به صورتی است.این لایه که خارجی ترین لایهء مغز است حالتی شبیه مغز گردو داردو همین حالت آن به زیاد شدن سطح تماس آن کمک میکند.لایهء داخلی مخ را لایهء سفید تشکیل می دهد.عضوهای دیگر مخ را بطنها نیز تشکیل می دهند و شامل مادّهء شفّافی به نام آبگون می باشند.این بطنها به عنوان تشکی محافظ،بخش داخلی مغز را حفاظت می کنند.از اجزای دیگر مهمّ مغز :

هیپوتالاموس: پردازندهء بسیاری از پیام های حسّی و همچنین حسّ گرسنگی وحسّ چشایی می باشد و درتعبیر آنها نقش اساسی را ایفا می کند.

بادامک مغز: این عضو در واقع مادر هیپوتالاموس بوده و هیپوتالاموس از آن منشاء میشود،و کار آن نیز پردازندگی اطّلاعات حسّی است.

و همچنین اعضایی مانند هیپوکامپوس و تالاموس...

بخش دیگر عمدهء مغز ساقهء مغز است که کنترل کنندهء بسیاری از اعمال خودکار بدن مانند تنفّس،تپش قلب،و همچنین گوارش است.این اعمال توسّط دو دستگاه بسیار هماهنگ که عدم هماهنگی آنها سبب اختلال می گردد انجام میگردد که سمپاتیک و پاراسمپاتیک نام دارند.

ساقهء مغز ازاجزایی مانند مغز میانی که کار اصلی را آن بر عهده دارد وبصل النّخاع که درست قبل نخاع قرار دارد و دو عصب اصلی مغز در آن نقطه یکدیگر را قطع میکنند تشکیل می کنند.

وامّا طناب نخاعی:عضو دیگر دستگاه عصبی مرکزی که به طور کلی 31جفت عصب از آن منتشر میشود وکار آن نیز فرستادن پالسهای حرکتی به ماهیچه های دست و پا وهمچنین مثانه و... می باشد.

دستگاه عصبی محیطی

عصب بر خلاف تصوّر بسیاری از ما سلّول نیست بلکه نوعی دستهء سلّولی به شمار می آید. به عبارتی هر عصب از تعداد زیادی نورون های حسّی یا یاخته های عصبی تشکیل شده که توسّط غلافی به یکدیگر متّصل شده اند و هرکدام به هدفی مشترک می روند.واگر آکسون ها را بتوان دید آنها را در عصبها می توان پیدا کرد.در هر عصب هزاران ارتباط د ندریتها.