کسانی که تا به حال همدیگر را ندیده اند و شاید هیچ وقت دیگر هم یکدیگر را نبینند، از پشت صفحه رایانه و از طریق شبکه اینترنت، کالا و خدمات و یا ترکیبی از این دو را رد و بدل می کنند. صفحات «فروش» که در اینترنت باز می شود، محصولی را توصیف می کند و اگر نظر خریدار جلب شد، مشتری در همان لحظه اتصال به شبکه می تواند تقاضای خرید را مطرح کند. بسیاری از شرکت ها، کمپانی ها و حتی خرده فروشی ها هم اینک از اینترنت به عنوان ابزار ارتباطی برای ارائه آگهی، بهبود رابطه با مشتری، بهبود کیفیت کالاو خدمات و رقابت با دیگران برای عرضه ارزان تر و سریع تر کالابهره می برند. سرآمدان این نوع از تجارت امریکا، ژاپن، چین، اتحادیه اروپا، کانادا، هند و حتی کشورهایی نظیر تایلند، سنگاپور، کره جنوبی، مالزی و به طور کلی کشورهای جنوب شرق آسیا هستند. همین طور که می بینیم نام کشور ما در بین آنها دیده نمی شود.
<!--[if !supportLineBreakNewLine]-->

تجارت الکترونیک چیست؟

تجارت الکترونیک هر گونه مبادله کالاو خدمات از طریق شبکه های رایانه ای و الکترونیکی، از جمله اینترنت تعریف شده و با تجارت الکترونیک خرید و فروش کالاها آسان تر و در زمان کمتری انجام می شود. برای گسترش تجارت الکترونیک به زیرساخت هایی نظیر تجهیزات شبکه ای و ارتباطی برای گسترش اینترنت، نظام پیشرفته بانکداری الکترونیکی، جا افتادن کارت اعتباری، متولی سیاستگذاری، قوانین حمایتی و بستر فرهنگی مناسب و در نتیجه اعتماد مردم به این نوع از تجارت نیاز است.

هم اینک اکثر شرکت های ایرانی با پی بردن به اهمیت تجارت الکترونیک برای معرفی و فروش محصولات یا خدمات خود اقدام به ایجاد سایت کرده اند. برخی از شرکت ها به این شیوه محصولات خود را نیز عرضه می کنند. به تدریج استفاده از کارت های الکترونیکی برای گرفتن پول نیز افزایش می یابد و همچنین مردم ما علاقه زیادی به اینترنت نشان می دهند و ضریب نفوذ اینترنت سال به سال افزایش می یابد. اما روند پیشرفت در تجارت الکتروینک کند است.

چرا تجارت الکترونیک روز به روز در جهان گسترش بیشتری پیدا می کند؟
عصر جدید سازوکارها و نهادهای اجتماعی را در معرض تغییر قرار داده است. تجارت الکترونیک، جامعه الکترونیک، دولت الکترونیک و غیره، واژه هایی هستند که ما به وفور آنها را می شنویم. در تجارت الکترونیک که یکی از مظاهر عصر جدید است به مکان نیازی نیست و خرید و فروش از طریق رایانه انجام می شود. در کشورهایی که تجارت الکترونیک گسترش زیادی پیدا کرده، این نوع از تجارت موجب شده کالاها با قیمت های ارزان تر از طریق اینترنت عرضه شود و مشتریانی هم که به دنبال جنس ارزانند این نوع از تجارت و در نتیجه کل تجارت را در این کشورها پر رونق کنند. (البته این را هم باید افزود که مردم در این کشورها مطمئنند که جنسی با استاندارد به دستشان می رسد. در حالی که یک دلیل برای بی اعتمادی خریداران ایرانی این است که مطمئن نیستند کیفیت جنسی که حتی از فروشگاه معتبر به دستشان می رسد خوب است و بموقع تحویل داده می شود یا نه. در نتیجه می خواهند حتماً کالا را از نزدیک ببینند و لمس کنند و مطمئن باشند برای پس دادن جنس بد، ناچار به دوندگی نیستند).
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--> <!--[endif]-->

تجارت الکترونیک هزینه های فروش را کاهش می دهد، به خاطر ارتباط خاص با مشتری خدمات پس از فروش را بهبود می بخشد، محصولات جدید را در معرض دید خریداران قرار می دهد، رفت و آمدها را کم می کند و در نتیجه قیمت محصول را پائین می آورد.

نمونه ای از تجارت الکترونیک

شرکت های بزرگ خودروسازی جهان بسیاری از مراحل کارشان را به شیوه تجارت الکترونیک پیش می برند. به عنوان مثال یک شرکت خودروسازی طرف قرارداد خود را در امر قطعه سازی انتخاب می کند و آنگاه اموری نظیر تعداد قطعات درخواستی، قیمت قطعات، نوع و شکل قطعات از طریق تجارت الکترونیک انجام می شود. طبیعی است که شرکت طرف قرارداد این شرکت خودروسازی هم باید با شرکت های دیگر تماس بگیرد، سفارش بدهد و قرارداد ببندد. به شیوه تجارت الکترونیک تمام این مراحل با سرعت و دقت بالاتری نسبت به تجارت سنتی انجام می گیرد. با رایانه ای شدن تجارت و عقد قراردادها، ضمن تسریع در کارها، اسناد لازم و بویژه زمان قراردادها بسرعت و سهولت در دسترس قرار می گیرد. بنابراین نه تنها تجارت الکترونیک تبادل اطلاعات بین شرکت ها را سریع و آسان می کند، بلکه طرف مقابل نمی تواند دیرکرد یا ناتوانی خود را انکار کند و اهمال طرف ها به سادگی قابل شناسایی است.

نقش کارت های اعتباری و بانکداری الکترونیکی در تجارت الکترونیک چیست؟
عصر تجارت الکترونیک از حدود ?? سال پیش و از زمانی آغاز شد که مردم توانستند پولشان را از طریق دستگاه های خودپرداز دریافت کنند و با کارت های اعتباری خرید کنند. بعد از آن بود که شرکت ها به تدریج به مبادله اطلاعات تجاری بین خود پرداختند و سپس سیستم های بانکداری الکترونیکی نیز به کمک آمدند.
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--> <!--[endif]-->

کارت اعتباری در بسیاری از کشورها حکم شناسنامه را دارد و قوانین مربوط به نحوه استفاده از این کارت ها کاملاً مشخص و محکم است و قانون کاملاً معاملات را زیر نظر دارد. این که فردی پشت رایانه بنشیند و کالای مورد نظرش را انتخاب کند و با فشار دادن دکمه ای هزینه آن را بپردازد نیاز به کارت اعتباری دارد. فرد با ارائه شماره کارت اعتباریش به شرکت های ارائه کننده خدمات مربوط به کارت های اعتباری، هزینه کالاو خدمات را از طریق آنها به فروشندگان پرداخت می کند. ما در این زمینه کارهای محدودی انجام داده ایم نظیر این که بعضی از فروشگاه ها کارت خوان دارند و با کارت بعضی از مؤسسات می توان کالاخریداری کرد. اما هنوز این موضوع عمومیت پیدا نکرده است و کارت های اعتباری کاملاً به معنای رایج خود در کشورهای پیشرفته، در کشور ما به کار گرفته نشده اند.
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--> <!--[endif]-->

چرا برخی به تجارت الکترونیک بی اعتمادند
تجارت الکترونیک بستر حقوقی خاصی می خواهد. اگر مردم احساس کنند که فضای تجارت الکترونیک فضای کلاهبرداری است و در صورت زیان دیدن، کسی این ضرر را جبران نمی کند به این نوع تجارت روی نمی آورند. فعالیت هایی که در حوزه تجارت الکترونیک انجام می شود، در دنیای مجازی و دیجیتال انجام می شود و به عنوان مثال مذاکرات از طریق ایمیل صورت می گیرد. در فضای تجارت سنتی اعتماد شخصی اهمیت زیادی دارد و اگر خریدار و فروشنده همدیگر را بشناسند فوری به هم اعتماد می کنند و معامله ای را انجام می دهند. در حالی که در تجارت الکترونیک چنین امکانی فراهم نیست و اعتماد فردی جایگاهی ندارد. وقتی افراد در دو سوی معامله یکدیگر را نمی شناسند و نمی دانند که به طور کلی در شرایط پیش آمدن مشکل و زیان چه در طرف خریدار و چه در طرف فروشنده قانون چگونه از آنها حمایت می کند، به تجارت الکترونیک اعتماد نمی کنند.
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--> <!--[endif]-->