تیره Geramineaeکه در گذشته Poaceae نامیده میشده دارای حدود 6000 گونه بوده و چمنهاو مراتع
بزرگ طبیعت را میسازند.برخی از آنها علفی و عده ای بوته ای و نهال میباشند و از نظر کشاورزی و
اقتصاد بسیار مهم هستند.چرخه زندگی یکساله یا چند ساله است.
ساقه بیشتر این گیاهان ماشوره ایChaum است که ساقه را در آغوش میگیرد.در فاصله بین پهنک و
غلاف در بطرف داخل در عده ای از آنها زائده ای شفاف یا پرز ماننند وجود دارد که زبانک یا
لیگولLigule نامیده میشود و در عده ای از گیاهان این تیره ،در اطراف زبانک دو زائده به نام
گوشکAuricle دیده میشود.ریشه معمولا افشان و ساقه با برخورد به زمین ایجاد ریشه های نابجا
میکند.گل با آرایش سنبله ایSpikeیا خوشه ای ساده Raceme یا خوشه ای و مرکب Panicule و
مرکب از واحد هایی به نام سنبلچه Spiklet ،هر سنبلچه معمولا دارای یک یا دو پوشهGlume که
یکی بالاتر به نام پوشه یا گلوم فوقانی و دیگی پایینتر به نام پوشه یا گلوم تحتانی است.
معمولا هر دو گلوم معرف یک سنبلچه است که در آن یک یا چندین گلچه قرار دارد.
هر گلچه دارای دو براکته ،یکی بزرگتر بنام لماLemma یا پوشک نخستین و دیگری کوچکتر بنام
پالا palea یا پوشک دومین است.
در درون لما و پالا وعمولا دو زائده خیلی کوچک بنام لدیکولLodicule یا پوشینک وجود دارد.
علاوه بر پوشینک در درون لماو پالا معمولا 3 پرچم و یک مادگی با کلاله پر مانند دیده میشود.
در برخی از گرامینه بجای دو پوشه یک پوشه وجود داردمانند گیاه Lolium (چچم یا چمن).
نوک پوشه معمولا ساده ولی در بعضی دارای رشته نخی بنام ارت یا ریشک (یا سیخک)میباشد.
مانند گیاه Polypogon(دم گربه ای).پشت پوشه ممکن است ساده یا گرده ماهی Keeled
و یا بدون رگ و یا دارای رگ هایی باشد که در شناخت گیاه حائز اهمیت است.لما ممکن است
دارای آرت یا ریشک یا بدون آن باشد.
ریشک ممکن است انتهایی،مانند Festuca فستوکا یا ماقبل انتهایی مانند Bromus (علف
پشمکی یا جوی پیغمبری) یا پشتی مانند Avena جوی دو سر باشد.نوع میوه در غلات خشک
و گندمه (Caryops)است و به ندرت فندقه یا سته.در این نوع میوه ها دانه به جدار داخلی
میوه میچسبد و جدا از آن نمیباشد.روش تکثیر ،بذر،ریزوم و سایر اندام های تکثیر پذیر.
این تیره به چند زیر تیره و قبیله تقسیم میگردد.مهمترین قبایل این تیره
عبارتنداز:
Festuceae,Glycereae,Bromeae,Brachypodieae,Triticeae
Menermeae,Meliceae,Milieae,Agrostideae,Aveneae,Phalarideae,
Arundinaceae,Arjstideae,Stipeae,Aluropodeae,Eragrostideae,
Chlorideae,Sporoboleae,Paniceae,Andropogoneae
هر قبیله شامل جنس های مختلفی است که در مباحث بعدی شرح
داده میشود.
منابع:پوشش گیاهی علوفه ایران در هرباریوم کیو لندن
تالیف:دکتر صحت نیایی
علف های هرز مهم مزارع و مراتع ایران
تالیف:دکتر اصغری،مهندس محمودی
اسامی گیاهان ایران تالیف:هادی کریمی
