اکوسیستم مناطق خشک و نیمه خشک حدود دوسوم مساحت ایران را شامل می‌شود و وسعت آن حدود ?،???،??? کیلومتر مربع می‌باشد. میزان خشکی هوا بسیار زیاد بوده و میزان رطوبت هوا ناچیز می‌باشد. میانگین دوره گرمای تقریباً طولانی و حدود ? تا ? ماه در سال است و میزان بارندگی بسیار پائین بوده و از ?? میلی‌متر تا ?? میلی‌متر در سال متغیر است. قسمت اعظم استان‌های قم، تهران، خراسان، سمنان، سیستان و بلوچستان، فارس، کرمان، یزد، اصفهان، قزوین، مرکزی و گلستان در شرایط اکوسیستم خشک و نیمه‌خشک واقع شده‌اند. به‌دلیل عدم وجود رطوبت در هوا، تغییرات درجه حرارت در شبانه‌روز زیاد می‌باشد و در بعضی از مناطق اختلاف درجه حرارت در شب و روز به ?? درجه سانتی‌گراد می‌رسد.

در این مناطق جغرافیائی شترانی زیست می‌کنند که نسبت به آب و هوای گرم و خشک و شرایط محیطی این مناطق به‌ویژه همبستگی با مراتع و تغذیه با گیاهان خشبی تطابق یافته‌اند. مقاومت بسیاری بالای این شتران نسبت به تغییرات درجه حرارت در شبانه روز به‌دلیل پوشش الیاف کرک بدن این شتران می‌باشد که به‌عنوان عایقی بدن شتر را در برابر گرمای روز و سرمای شب محافظت می‌نماید.

اکوتیپ شتر کلکوهی (کویر مرکزی ایران)

شتر اکوتیپ کلکوهی ویژه مناطق خشک و نیمه‌خشک است و به‌علت پرورش نگهداری این شتران در ایل کله‌کو که در منطقه مسیله استان قم زندگی می‌کنند، به‌نام شتر اکوتیپ کلکوهی معرف گشته‌اند. پراکنش جغرافیائی این اکوتیپ عمدتاً در شهرستان‌های قم، گرمسار، ورامین، کاشان، نطنز، اردستان و مناطق کویر مرکزی (دشت کویر) ایران می‌باشد. شهرت این شتر به‌خاطر کیفیت خوب کرک آن است که جهت تهیه پارچه‌های سنتی و عبا مورد استفاده قرار می‌گیرد بدین‌لحاظ عبای نائین از معروفیت خاصی برخوردار است. شتر اکوتیپ کلکوهی شتری است یک‌کوهانه، دارای اندامی متوسط و ظریف، رنگ بدن به رنگ شتری (قهوه‌ای روشن) و فاقد لکه‌های اختصاصی است. به‌منظور تولید گوشت و تولید شیر و کرک نگهداری می‌شود. در گذشته بیشترین استعداد این شتر حمل بار و مسافر بوده است که البته در حال حاضر این نوع بهره‌برداری منسوخ شده است. شتر کلکوهی نسبت به شتر اکوتیپ بلوچی و نژادهای سندی و افغانی کوچک جثه‌تر و دارای اندام‌های ظریف‌تری است.

اکوتیپ شتر ترکمنی

اکوتیپ شتر غالب موجود در صحرای قره قروم واقع در شمال خراسان و کشور جمهوری ترکمنستان است. شتر اکوتسپ ترکمنی یک کوهانه بوده و و بهترین اکوتیپ شیروار در بین اکوتیپ‌های ایرانی محسوب می‌شود و برحسب مطالعات میدانی و اظهارات شترداران این ناحیه، تولید شیر این شتر در یک دوره شیردهی ???? - ???? لیتر بالغ می‌گردد. در اصطلاح فرهنگ شترداران به اینگونه شترها مرّی (شتر شیروار رام که به راحتی دوشیده شده و شیر می‌دهد) می‌گویند. دلیل وجود این شتر در این منطقه را رواج مصرف شیر شتر از قدیم‌الایام در فرهنگ ایالات ترکمن ذکر کرده‌اند. از شیر شتر انواع فرآورده‌های لبنی تولید می‌شود به همین علت ایلات ترکمن صحرا انتخاب نسبی (SELECTION) در جهت افزایش تولید شیر در گله‌های شتر انجام داده‌اند.

اکوتیپ شتر بلوچی

زیستگاه این اکوتیپ منطقه بلوچستان ایران (کویر لوت) و بلوچستان پاکستان می‌باشد در نتیجه این اکوتیپ هم در بخش جنوب شرقی ایران و هم در ناحیه استان بلوچستان پاکستان و هم در ناحیه جنوب غربی افغانستان نگهداری و پرورش داده می‌شود. شتر اکوتیپ بلوچی با بیابان‌های منطقه بلوچستان سازگاری پیدا کرده و استعداد خوبی برای تولید گوشت دارد.

جثه شتر اکوتیپ بلوچی نسبت به شترهای کویر مرکزی ایران بزرگتر و از این لحاظ قابل توصیه جهت پروروش به‌منظور تولید گوشت می‌باشد. پراکنش این اکوتیپ در دشت لوت و دشت جاز موریان بوده و در شهرستان‌های ایرانشهر، خاش، بم‌پور، چابهار، سراوان، زابل، مرز استان خراسان و سیستان و بلوچستان مورد پرورش و نگهداری قرار می‌گیرد. به‌دلیل هم مرز بودن با کشور پاکستان و ورود قاچاق انواع کرک‌های (شتر نر بالغ) اکوتیپ خارجی - سندی، افغانی، چینی، آمیخته‌گری بین اکوتیپ بلوچی و اکوتیپ‌های خارجی به شدت رخ داده و جمعیت خالص این اکوتیپ روز به روز در حال نابودی و کاهش است لذا تشکیل یک مزرعه حفاظت ژنتیکی (GERM PLASM) برای این نژاد ضروری به‌نظر می‌رسد. رنگ این شتر از قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای تیره و حنائی و ندرتاً سفید متغیر است و در گذشته عمده استفاده از این شتر جهت ترابری بین کشورهای ایران و شبه قاره هند بوده است.

اکوتیپ جمّازه

شتر جماز شتری است دارای استعداد مناسب جهت انجام مسابقات ورزشی به‌ویژه شرکت در کورس و سرعت که برحسب تمرینات و تربیت حتی با سرعت‌های بالاتر از سرعت اسب هم می‌تواند بدود.

در ایران شتر در مناطق کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان پرورش داده می‌شوند. به‌علت عدم حمایت‌های اقتصادی و اجتماعی، روزبه‌‌روز از جمعیت آن کاسته می‌گردد و در حال حاضر بهترین نسل این شتر در مناطق جنوب استان کرمان پرورش می‌یابند. طبق آداب و سنن فرهنگی همه ساله در منطقه کهنوج استان کرمان مسابقات جماز سواری (شتر دوانی) انجام می‌گیرد.