چگونه موتور جت کار می کند؟

گرچه موتورهای جت به تازگی در اختیار بشر قرار گرفته و نیرومندترین هواپیمـاها با آن حرکت و پرواز می کنند، ولی قاعده فنی آن در 2000 سال پیش کشف گردیده بود.
واژه ی جت یعنی « جهش ناگهانی مایع یا گاز از یک دهانه ی تنگ. »

قاعده ی پیش راندن با جت مبنای ساخت موتورهای جت است. این قاعده به وسیله ی یک ریاضی دان یونانی به نام هرون اسکندرانی در 120 سال پیش از میلاد مسیح کشف گردید.
این ریاضی دان یک گوی فلزی برداشت و برایش چند منفذ گذاشت. وی چنین گویی را به وسیله‌ جهـش بخار که از منفذهای تنگـش خارج می شد، به حرکت در می آورد. برای آن که بیشتر به کار« پیشرانی با جت » آشنا شوید؛ توجه شما را به یک بادکنک معمولی جلب می کنیم. در صورتی که دهانه‌ ی بادکنک بسته باشد، هوای درون آن بر تمام سطح داخلیش به طور یکسان فشار وارد می آورد. اما همین که دهانه اش را باز کنیم فشار از همه جا کاسته شده، بر دهانه‌ ی تنگ بادکنک هجوم می آورد. حالا بادکنک را در هوا رها کنید، خواهید دید که با فشار همان هوایی که از دهانه اش بیرون می آید، به پیش رانده می شود.
پس حالا خوب متوجه شدید که چرا و چگونه هوایی که با فشار از دهانه‌ ی تنگی خارج می شـود، جسمی را به سمت جلو می راند. اکنون اگر بخواهیم این مطلب را در قالب قانون فیزیکی حرکت بیان کنیم، می گوییم:
برای هر عملی یک عکس العملی وجود دارد.
اکنون برای تان این قانون را توضیح می دهیم:
در یک موتور جت، عمل عبارت است از: « تخلیه ی هوا که به سمت عقب فشار می آورد » (حرکت وارنه ). عکس العمل آن هم عبارت است از: « هل دادن جسم به سمت جلو » (حرکت پیشرانه یا بر آور.)
موتورهای جت اساساً به دو گونه ساخته می شوند:
1 – رامجت
2 - توربوجت
رامـجت به نوعی موتور جت می گویند که شبیه به یک لوله ی بخاری پرنده است و هیچ قسمتی از آن متحرک نیست. فقط هوا از دهانه‌ ی جلویش ( یعنی هواکش ) وارد می شود. سپس با بنزین مخلوط شده، می سوزد و بدین وسیله حدود 5 برابر، برحجم گاز می افزاید و با فشار قوی از دم هواپیما خارج می گردد.
آتشی که در رامجت است به هنگام توقف هواپیما هرگز فشـاری تولید نمی کند. ولی به هنـگام حرکت، هر چه سریع تر پرواز کند، نیرو و فشار بیشتری پدید می آورد.
اما توربوجت موتوری است که به توربین مجهز گردیده و دارای یک « کمپرسر » است که هوا را به وسیله آن مکیده با فشار وارد « اتاق احتراق » می کند.
در این جا هوا با بنزین آمیخته شده، می سوزد. بر اثر این عمل گازهای داغ و حجم افزوده ای پدید می آیند که پس از عبـور از یک توربیـن، از سوراخ عقب هواپیما خارج می شـوند. بدین وسـیله آن ها « فشار جت » تولید می کنند. در این صورت دیگر روشن است که هواپیما به پیش رانده می شود.
ضمناً این را نیز بدانید که نوعی هواپیما داریم که ملخش به وسیله توربین جت به گردش درمی آید موتور این گونه هواپیماها را توربپراپ می نامند