در عملیات جذب سطحی انتقال یک
جز از فاز گاز یا مایع به سطح جامد صورت می گیرد از کاربردهای این فرایند
می توان به رنگبری شربت قند و تصفیه روغنهای صنعتی یا خوراکی و حذف مواد
آلاینده از هوا یا مخلوط گازهای دیگر اشاره کرد.
واژه جذب سطحی برای
تشریح این حقیقت به کار می رود که غلظت مولکولهای جذب شده در سطح تماس
جامد بیشتر از فاز گاز یا محلول است. جذب روی یک سطح جامد به علت نیروی
جاذبه اتم ها یا مولکولها در سطح آن جامد است در عمل جذب سطحی نیروهای
مختلفی اعم از فیزیکی و شیمیایی موثرند و مقدار آن بستگی به طبیعت ماده
جذب شده وجسم جاذب دارد.
در حالت جداسازی های گازی از فرآیند جذب ،
در رطوبت زدائی ها هوای خشک و دیگر گازها ، بوزدائی و جداسازی ناخالیصی ها
از گازهای صنعتی مثل دی اکسید کربن ، بازیابی حلالهای پرارزش از مخلوط
رقیق آنها با هوا یا گازهای دیگر، و جداسازی مخلوطی از هیدروکربن های گازی
مانند مخلوطی از متان ، اتیلن ، اتان ، پروپیلن و پروپان استفاده می شود.
از فرآیندهای جداسازی مایع می توان رطوبت زدائی بنزین، رنگ زدائی محصولات
نفتی و محلولهای آبکی قندی، بوزدائی و طعم زدائی آب، و جداسازی هیدروکربن
های آروماتیکی و پارافینی ، را نام برد که هرکدام از این موارد در صنعت
کاربرد وسیعی داشته و بنا به مورد و شرایط محدوده کاری از آن استفاده می
شود.
این عملیات ها همه از این جهت مشابه هستند که در آنها مخلوطی که
باید تفکیک شود با یک فاز نامحلول دیگر تماس حاصل می نماید ( مانند جاذب
جامد) و پخش نامساوی مواد اولیه بین فاز جذب شده ر وی سطح جامد و توده
سیال موجب جداسازی می شود.
دو مکانیزم اصلی برای جذب سطحی وجود دارد:
1 - جذب فیزیکی
2 - جذب شیمیایی

جاذبها :
جامدی
که بر روی سطح آن جذب اتفاق می افتد جاذب یا سوسترا می نامند و مایع جذب
شده را مجذوب می نامند. جذب سطحی بر روی سطح مشترک جامد مایع به وقوع می
پیوندد.
جامدهای جاذب معمولا به شکل گرانول ( ذرات کروی شکل با قطر چند
میلی متر) مصرف می شوند و اندازه آنها از 12 میلیمتر قطر تا 50 میکرومتر
متغیر است. بسیاری از جامدات این خاصیت را دارند که بتوانند مقداری گاز یا
ماده حل شده در حلالی را ، جذب نمایند.
قدرت جذب یک ماده تابع عوامل زیر است :

سطح تماس
با
افزایش سطح تماس مقدار جذب افزایش می یابد ، بهترین جذب کننده ها موادی
هستند که ذرات ریز تری داشته باشند و به عبارت دیگر سطح تماس بیشتر داشته
باشند. از میان مهمترین جذب کننده ها می توان ژل ، سیلیس ، کربن اکتیو را
نام برد.

غلظتمقدار
ماده جذب شده برای واحد جرم جذب کننده تابعی از غلظت ماده حل شده می باشد.
بررسی این دو کمیت در دمای ثابت منجر به بدست اوردن کمیت ایزوترم جذب سطحی
می شود. این ایزوترم ها توسط افراد مختلفی بررسی شده است که مهمترین انها
ایزوترم فرندلیش می باشد.

دماافزایش دما اصولا باعث کاهش جذب سطحی می شود مگر در مواردی که جذب سطحی همراه با واکنش شیمیایی باشد.

نوع ماده جذب شده و جاذب
نوع
ماده جذب شده و جاذب در جذب سطحی تاثیرگذار است به طوری که بعضی از مواد
جاذب قدرت جذب زیاد نسبت به ماده حل شده به خصوصی از خود نشان می دهد ، در
حالی که نسبت به ماده دیگر قدرت جذب کمتری دارند.

حالت ماده جذب شده و جاذب
حالت
ماده جذب شده و جاذب ، همراه بودن ان با واکنش شیمیایی ، برگشت پذیر بودن
و یا برگشت ناپذیر بودن واکنش انها نیز در جذب سطحی تاثیرگذار است.

ذغال های رنگ بر

این مواد به شکل های مختلف ساخته می شود:
1- مخلوط کردن مواد گیاهی با مواد معدنی مانند کلرید کلسیم، کربنیزه کردن، و شست شوی مواد معدنی
2-
مخلوط کردن موادآلی مانند خاک اره با مواد متخلخل مثل سنگ آتشفشانی (سنگ
پا) و حرارت دادن و کربنیزه کردن تا زمانی که مواد کربنی در سطح مواد
متخلخل رسوب نمایند.
3- کربینزه کردن چوب، خاک اره، و مشابه آن و فعال
سازی با هوای داغ یا بخار، و از لیگنیت و ذغال بیتومینوس به عنوان مواد
اولیه استفاده می شود.
از این مواد برای اهداف زیادی مانند رنگ زدائی
محلولهای شکر، مواد شیمیایی صنعتی، داروها و مایعات خشک شوئی، تصفیه
روغنهای گیاهی و حیوانی و در بازیابی طلا و نقره از محلولهای سیانور حاصل
از شستشوی سنگ معدن، استفاده می شود.