آزمونهای پیشرفت تحصیلی دارای انواع مختلفی هستند .ابتدا می توان آنها را به دو دستهءعینی وذهنی تقسیم کرد .در تصحیح آزمونهای عینی نظر شخصی مصحح دخالت نمی کند .این آزمونها دارای انواع معروف چند گزینه ای. جور کردنی .وصحیح وغلط هستند آزمونهای ذهنی که به آزمونهای تشریحی یا انشایی معروف اند به دو دسته ی آزمونهای تشریحی گسترده پاسخ و محدود پاسخ دسته بندی می شوند .

علاوه بر آزمونهای عینی وآزمونهای تشریحی .نوع دیگری آزمون وجود دارد که حد وسط این دو نوع آزمون است و به آزمونهای کوتاه پاسخ معروف است .آزمونهای کوتاه پاسخ آزمونهایی هستند که پاسخ آنها به یک کلمه .یک سطر .یک جمله .یک عدد .یا یک علامت محدود می شوند .

آزمون تشریحی

آزمون تشریحی به آزمونی گفته می شود که در آن صورت سوال از سوی معلم یاممتحن در اختیار آزمون شوندگان یا دانش آموزان قرار می گیرد و آزمون شوندگان یا دانش آموزان جواب آن را تهیه و در برگه ی امتحانی می نویسند . آزمونهای تشریحی

به دو دسته گسترده پاسخ و محدود پاسخ تقسیم می شوند .آزمون گسترده پاسخ شامل سوالهایی است که عملا هیچ گونه محدودیتی برای پاسخ دهی آزمون شوندگان چه از لحاظ نوع پاسخ و چه از لحاظ مقدارپاسخ قائل نمی شود .آزمون محدود پاسخ آزمونی است که سوالهای آن هم از نظر نوع پاسخ و هم از لحاظ مقدار پاسخ به شرایط وضوابطی محدود می شود .

استفاده از این آزمونها را باید  به سطوح بالای هدفهای آموزشی چون تحلیل وترکیب و ارزشیابی محدود کنیم واز آنها هرگز برای سنجش معلومات واطلاعات مربوط به امور جزئی استفاده نکنید .همچنین آزمونهای تشریحی برای سنجش توانایی سازماندهی مطالب و قدرت بیان افراد بسیار مناسب هستند .

آزمون شفاهی نوعی ازمون تشریحی است که برای مقاصد تشخیصی مشکلات یادگیری دانش اموزان ودادن بازخورد به معلم ویادگیرندگان بسیار ماثر است . از ازمون شفاهی برای نمره گذاری صرفا"در زمانی که به ارزشیابی پیشرفت تحصیلی یادگیرندگانی که معلول جسمی هستند و توانایی نوشتن جوابهای کتبی را ندارند استفاده کنید .

آزمون کوتاه پاسخ

آزمون کوتاه پاسخ حد وسط آزمون تشریحی وآزمون عینی است . آزمون کوتاه پاسخ از تعدادی سوال مختصر تشکیل می شود که پاسخهای آنها به یک عدد،علامت ، کلمه عبارت ،یا جمله محدود می شود . این سوالها بیشتر برای سنجش طبقه دانش مورد استفاده قرار می گیرد .با این حال می توان صورت این گونه سوالها را طوری نوشت که هدفهای طبقه فهمیدن و کاربستن را نیز سنجش کنند .بعضی از سوالهای این نوع آزمون که ویژگی محاسبات عددی و حل مسائل ساده ریاضی هستند برای سنجش فهم و کاربرد مفیدند .

آزمونهای کوتاه پاسخ را می توان به سه دسته پرسشی ،کامل کردنی وتشخیصی (یا تداعی)طبقه بندی کرد .وقتی که هدف معلم اندازه گیری تواناییهای دانش آموزان در هدفهای سطح پایین طبقه بندی هدفهای شناختی است می تواند از سوالهای کوتاه پاسخ استفاده کند .

از امتیازهای مهم این آزمونها آن است که تهیه آنها ساده است وتصحیح پاسخهای آنها نیز   دقیق تر وعینی تر از تصحیح پاسخهای سوالهای تشریحی صورت می پذیرد .اما باید دقت کرد که از این نوع سوالها برای سنجش تواناییهای سطح بالا از قبیل تحلیل ، ترکیب وارزشیابی استفاده نشود .بهتر است این توانایی هارابا سوالهای تشریحی سنجش کنید .

آزمونهای صحیح .غلط و جورکردنی

آزمونهای صحیح .غلط و جورکردنی دو نوع متداول از ازمونهای عینی هستند .

در آزمونهای عینی صورت سوالها و جوابهای آنها در اختیار آزمون شوندگان گذاشته می شوند واز آزمون شوندگان خواسته       می شوند تا درباره ی آنها تصمیماتی اتخاذ کنند .

د رآزمونهای صحیح .غلط  تعدادی سوال یا جمله در اختیار آزمون شونده گذاشته میشود و او صحیح یا غلط بودن آنها را تعیین می کند .در آزمونهای جور کردنی تعدادی پرسش و پاسخ در اختیار آزمون شونده گذاشته می شود واو پاسخها را با پرسشهای مربوط جور کند .

آزمونهای صحیح .غلط  دارای چهار نوع معروفند : صحیح غلط وبله. نه واصلاحی و خوشه ای  در نوع صحیح. غلط یک جمله خبری در اختیار آزمون شونده گذاشته می شود و از او خوسته می شود تادرستی یا نادرستی ان را تشخیص دهد .

در نوع  بله .نه یک جمله ی استفهامی به آزمون شونده داده می شود واو باید جواب بله یا نه را مشخص کند .

در نوع اصلاحی به آزمون شونده جمله ای داده می شود که در آن غلطی وجود دارد و از او خواسته می شود تا غلط را تشخیص دهد آن را خط بزند و درستش را بنویسد .در نوع خوشه ای تنه ی سوال بصورت یک جمله ناتمام نوشته می شود و بدنبال ان تعدادی جواب قرار می گیرد و آزمون شونده باید هریک از جوابها را به صورت صحیح یا غلط مورد قضاوت قرار دهد. سوالهای صحیح و غلط را بدلایل زیر مورد انتقاد قرار داده اند :

الف :تنها برای اندازه گیری اطلاعات جزئی و کم اهمیت مفیدند .

ب:با حدس زدن کورکورانه می توان به آنها جواب داد .

پ:دانش اموزان را به حفظ کردن مطالب جزئی وکم اهمیت تشویق می کنند .

متخصصان اندازه گیری و ارزشیابی محاسن زیر را برای سوال های صحیح غلط

ذکر کرده اند :

الف :به سادگی قابل تهیه هستند .

ب: با عینیت و سهولت می توان آنها را تصحیح کرد

پ:نمونه کامل تری ازمحتواوهدفهای آموزش به دست میدهند .

جمله هایی که دارای ویژگی های زیر باشند سوالهای صحیح غلط خوبی می سازند :

1: مفاهیم مهم را شامل شوند .

2: از نظر متخصصان آن زمینه علمی به عنوان صحیح یا غلط شناخته شده باشند .

3:شامل دانش معمولی و متداول نباشند .