بسیاری از گونهها از لحاظ ظاهری شباهت بسیار زیادی به یکدیگر دارند؛ شاید بسیاری ندانند که بیدها و پروانهها چه تفاوتهایی با یکدیگر دارند و این شامل گونههای دیگر مانند پلنگ و یوزپلنگ، سوسمار و تمساح و حتی قورباغهها و وزغها نیز میشود. یاس سفید یک گیاه است اما یاس سفید، یاس بنفش نیست؛ این جمله شاید بسیار ساده به نظر برسد اما با اینکه هر دو جنس را یاس می نامیم، در حقیقت دوجنس متفاوت هستند. بسیاری از ما به راحتی گونههای مختلف را به جای یکدیگر معرفی میکنیم؛ برای مثال اگر به یک بید بگوییم چه پروانه ی زیبایی دقیقاٌ مثل این است که به یک انسان بگوییم چه میمون زیبایی؛ حال برای رفع این سوء تفاهم ها بهتر است در مورد تفاوتهای گونههای شبیه به یکدیگر کمی بحث کنیم تا تفاوتهای آنها آشکارتر گردد.
پرانهها و بیدها از لحاظ مورفولوژی، آناتومی و رفتاری با یکدیگر متفاوتند. شاید واضح ترین تفاوت بین این دو گروه شاخکهای (حس گرهای) آنها باشد. شاخک (آنتن) در پروانهها ظریف، رشته مانند و در انتها گرزی شکل است حال آنکه آنتن بیدها، پر مانند و یا شانه مانند است و در معدودی که آنتن رشته مانند دارند برخلاف پروانهها انتهای آنتن گرزی شکل نیست و بر اساس همین تفاوت است که پروانهها را در زیر راستهی Rhopalocera (شاخک گرزی) و بیدها را در زیر راستهی Heterocera (شاخک متفاوت) دسته بندی میکنند.
از لحاظ شکل بدن، بیدها بدنی ستبر و پر از کرک دارند و پروانهها بدنی نازک وشکمی کشیده و بدون کرک و یا کم کرک دارند. فلسهای بال بیدها، بزرگ و ضخیم است و باعث میشود که بال کرکی و ضخیم به نظر برسد حال آنکه پروانهها بالهای ظریف و نازکی دارند.
تفاوتهای رفتاری این دو گروه نیز قابل توجه است. بسیاری از بیدها شب فعال هستند (معدودی گونه روز فعال نیز وجود دارد) و تقریبا تمامی پروانهها روز فعال هستند. پروانهها در هنگام استراحت و هنگامی که برروی گل مینشینند بالهای خود را میبندند و یا به آرامی باز و بسته میکنند؛ در صورتی که اکثر بیدها با بالهای باز استراحت میکنند.
تصویر 1. چند گونه بید. 4-1) به شاخکهای شانه مانند توجه کنید؛ 5)گونهای بید با شاخک رشته مانند و غیر گرزی؛ 6) بید اطلس بزرگترین بید جهان که به اشتباه بزرگترین پروانه جهان نامیده میشود.
تصویر2. چند گونه پروانه. (به شاخکهای ظریفی که در انتها گرزی شکل هستند توجه کنید.)